Βιογραφικο
Ο πίνακας του 1897 του Ιωάννη Σταυράκη με τίτλο «Λιμάνι των Χανίων» αποκτήθηκε από τον Δήμο Χανίων το 1947 και αποτέλεσε μια από τις αφετηρίες της συλλογής του. Ο πίνακας αναπαριστά τα δραματικά γεγονότα του 1897 της πυρπόλησης της πόλης και των σφαγών που ακολούθησαν από τους Οθωμανούς, κάτι που δε φαίνεται από το αίσθημα γαλήνης, απουσίας και σιωπής που αποπνέει. Μικρές λεπτομέρειες ωστόσο όπως το Οθωμανικό στρατιωτικό άγημα που εξέρχεται από την πύλη του Φιρκά και ο στόλος των Μεγάλων Δυνάμεων στο βάθος του ορίζοντα δείχνουν ότι δεν πρόκειται για μια αναπαράσταση ενός συνηθισμένου, καθημερινού πρωινού. Η σύνθεση είναι άρτια και διαυγής και το χρώμα είναι λαμπρό ανακαλώντας εικόνες λιμανιών της Ενετικής σχολής τοπιογραφίας του Francesco Guardi και του Giovanni Antonio Canal ή Canaletto αλλά και στοιχεία της ζωγραφικής του Κωνσταντίνου Βολανάκη.
Ο Ιωάννης Σταυράκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο το 1841 και πέθανε στην Αθηνα το 1909. Το 1856 υπέστη νευρικό κλονισμό που τον άφησε κωφάλαλο. Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με το Νικηφόρο Λύτρα υιοθετώντας τις διδαχές της σχολής του Μονάχου και με το πέρας των σπουδών του εγκαταστάθηκε στα Χανιά όπου ασχολήθηκε με τη διδασκαλία. Υπήρξε δάσκαλος της Φλωρεντίνης Καλούτση και του Δημήτρη Κοκότση. Το 1892 έλαβε πρόσκληση από την Υψηλή Πύλη στην Κωνσταντινούπολη να γίνει ζωγράφος των ανακτόρων. Στα έργα του κυριαρχεί η προσωπογραφία, υπάρχουν κάποια τοπία και ελάχιστες νεκρές φύσεις ενώ ενσωμάτωσε και λαϊκά στοιχεία που παραπέμπουν στην Επτανησιακή σχολή. Εκτός της Δημοτικής Πινακοθήκης Χανίων, έργα του υπάρχουν και στο Μουσείο Ελευθερίου Βενιζέλου αλλά και σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ασχολήθηκε επίσης με την αγιογραφία και τη σχολή των Ναζαρηνών. Τοιχογραφίες του υπάρχουν στη Μητρόπολη Χανίων και φορητές εικόνες του στο Ηράκλειο. (Το κείμενο βασίζεται στη μελέτη του Μάρκου Ε. Μαρινάκη Ο Κρητικός ζωγράφος Ιωάννης Σταυράκης, 1841-1909, Ηράκλειο, Κανταρτζής 2006)
Δρ Κωνσταντίνος Β. Πρώιμος, Διδάσκων στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, κριτικός τέχνης και επιμελητής εκθέσεων.
Ioannis Stavrakis’s 1897 The port of Chania painting was acquired by the Municipality of Chania in 1947, forming one of the first paintings belonging to the town collection. The painting depicts the 1897 dramatic events when the Ottomans set the town on fire and killed many of its citizens although this can hardly be seen due to the atmosphere of peacefulness, silence and absence that prevail. However small details like the Ottoman military procession exiting the Firka gate and the fleet of Great Powers at the horizon, indicate that this is not an ordinary morning view of the port. The composition is clear and splendid and the color is brilliant recalling the port scenes of the Venetian School of landscape painting and figures like Francesco Guardi and Giovanni Antonio Canal or Canaletto. One is also able to see elements of Constantinos Volanakis’s seascapes.
Ioannis Stavrakis was born in Heraklion in 1841 and died in Athens in 1909. In 1856 he suffered a nervous breakdown that left him deaf-mute. He studied at the Athens School of Fine Arts with Nikiphoros Lytras, adopting thereby the Munich School of Painting principles. After the end of his studies he settled in Chania and worked as a teacher of painting. He was the teacher of Florentini Kaloutsi and Dimitris Kokotsis. In 1892 he received an invitation from sultan Abdul Hamit to become a court painter in Istanbul. Most of his paintings are portraits although there exist some landscapes and a few still lives. He incorporated many popular elements in painting that remind the School of Eptanisa. Besides the Municipal Art Gallery of Chania, works of his belong to the Eleftherios Venizelos Museum and to private and public collections in Chania and abroad. He also painted hagiography following the Nazarene School. His wall paintings may be seen in the cathedral of Chania and several of his religious icons are in Heraklion too. (The text is based on Markos Marinakis’s book The Cretan painter Ioannis Stavrakis, 1841-1909, Heraklion, Kantartzis, 2006)
Dr Constantinos V. Proimos, Adjunct Faculty at the Hellenic Open University and independent art critic and curator
